Het Indische Kookschrift van Oma Miet
In oktober 2021 verscheen het langverwachte kookboek ‘Het Indische Kookschrift van Oma Miet’. Kenners van de Indische keuken keken hier al naar uit sinds 1958, het jaar dat Oma Miet in Batavia/Jakarta stopte met haar catering.
We zijn nu 70 jaar verder en het is een bestseller geworden. De zevende druk is in juli 2024 van de pers gerold.
Oma’s achterkleinzoon Marc Tierolf heeft de rijstlepel overgenomen. Hij bewaart de culinaire erfenis door dagelijks lekker te eten, workshops te geven en via dit kookboek 130 recepten door te geven. “En dat is maar een klein deel van alle bewaarde originele recepten”, zegt hij.
“Het gaat voor veel mensen een verrassing zijn. Want dit is de authentieke Indische keuken, dus zonder twist. Zonder aanpassingen aan de westerse smaak, zoals je in veel Indische restaurants de gerechten krijgt. Mijn satésaus smaakt niet zoals uit een potje, want Oma Miet maakte de Bataviaanse satésaus. Wist je trouwens dat er niet maar 1 pindasaus is. Elk gerecht heeft zijn eigen pindasaus. De satésaus van Oma Miet is geen gado gado- of bah-so saus.”
Marc kookt al jaren volgens de methode van Oma Miet. In het kookboek geeft hij deze methode prijs, met alle de geheimen, facetten en regels die bij de oorspronkelijke Indische keuken horen. Zijn weerstand tegen veranderingen daarin komt hem soms op verwijten te staan, ook van gevestigde koks. “Dit is zoals Oma Miet kookte, dit is de keuken uit Batavia. Daar moeten we niet mee rommelen.”
Oma Miet
Oma Miet heette voluit Mimie Georgine van Spanje – de Liser de Morsain (9 februari 1900). Zij is geboren en getogen in Batavia en daarmee de vierde generatie van haar familie. In 1922 begon ze met haar cateringbedrijf dat in de loop der jaren enorm groeide. Haar keuken kenmerkt zich door de ‘Bataviaanse’ hand, dus weinig tot geen suiker en het gebruik van asem voor de frisse smaak. De ketjap sedeng is typerend voor deze aanpak: donkerder en meer diepgang door een gelaagdheid van smaak.
In 1958 moest Oma Miet evenals veel andere Indische Nederlanders repatriëren. Hier in Nederland kookte ze het merendeel alleen in familiekring. Haar achterkleinzoon Marc was de enige met belangstelling voor de authentieke Bataviaanse keuken. Aan hem heeft ze haar recepten achtergelaten.
Kookschrift
Dit kookboek staat in de traditie van de oude Indische kookschriften van Oma Miet. Het is meer dan een opsomming van recepten met mooie foto’s. Dit is een schrift in boekvorm, met recepten, Indische wetenswaardigheden, verhalen en oude sfeervolle Indische familiefoto’s.
Marc Tierolf (1974) is een aanstormend Indische kok. Hij gaf demonstraties in het kooktheater op de Tong Tong Fair, nam deel aan ‘The Chef’s Line’ van 24Kitchen en ‘De Nieuwe Lekkerbek’ van Omroep Max. Hij dankt zijn aangescherpt smaakvermogen aan zijn oudtantes Meiti, 83 jaar en Jopie (in 2017 overleden).
Wie is Oma Miet?
De culinaire erfenis van overgrootmoeder “Oma Miet“ van Spanje – de Liser de Morsain.
Mijn overgrootmoeder “Oma Miet” voluit Mimi Georgine van Spanje – de Liser de Morsain geboren op 9 februari 1900, aan Kepoe Oost 3, Kemajoran, Batavia, begon in de jaren 20 aan de Defensielijn Van Den Bosch 53 in Batavia haar banketbakkerij. Zijn maakte vanuit dit statige huis aan een van de mooiste lanen van Batavia verschillende Indische lekkernijen voor de verkoop. Ze maakte onder andere: lemper, kwee Lapis, Risolles, Pasteitjes en Indische koeken zoals Spekkoek, Moskovisch, Gateau Africain, Mokkataart en andere heerlijkheden.
Oma Miet kreeg in het begin hulp van Arsan die samen met haar kookte, en Sairih verkocht de Indische koekjes langs de straat. Bijvoorbeeld werd de verse lemper verkapt in pisangblad (bananenblad), wanneer deze de eerste dag niet verkocht werden werd er de 2e dag een biting doorheen gestoken om aan te geven dat het van gisteren was. De Koeken werden verkocht op bestelling aan particulieren maar ook werden deze geleverd aan eetgelegenheden en cafetaria’s waaronder het “Hoenkweehuis” op Pasar Baroe.
Midden jaren 30 verhuisde het gezin naar Batoetoelis 39. Daar is Oma Miet begonnen met het verzorgen van Indische gerechten op bestelling. Daar werd in grote pannen in de tuin gekookt en aan het einde van de dag werden de rantangs gevuld en verspreid per Deleman of Sado door Batavia.
In de oorlog is heeft de familie dit huis gedwongen moeten verlaten en heeft zijn intrek genomen aan de Tjemaralaan 14. Hier zijn ze als buitenkampers de oorlog met moeite door gekomen maar door de inventiviteit van Oma Miet hebben ze kunnen overleven door van het schaarse eten wat men had iets lekkers te maken en dit te verkopen of te ruilen voor kleding.
Na de oorlog is Oma Miet doorgegaan met het bakken van Indische koeken en het verzorgen van eten in rantangs. In de hoogtijdagen 1954 verzorgde zij 100 rantangs met eten per dag en leverde 100 spekkoeken en dergelijke per week. Dit heeft ze vol gehouden tot dat de situatie in Indonesië onhoudbaar werd voor de Indische bevolking en moest vertrekken naar het koude Holland. Het land dat zij alleen uit de schoolboeken kende en nog nooit zelf geweest was. Haar dochters waaronder mijn oma, hebben haar hand van koken overgenomen en gelukkig hebben ze dit doorgegeven aan mij.
Een grote verscheidenheid aan hand geschreven recepten staan tot mijn beschikking, tevens de pannen en de oelekans, allemaal mee genomen uit Indonesië. De voorouders van “Oma Miet” komen al generaties lang uit Batavia en West – Java zodat de smaak van de gerechten een Soendaneese inslag hebben. Dat wil zeggen een zout/zure pittige keuken.
Oma Miet was een geweldig trotse vrouw met een geweldig doorzettingsvermogen. Ze heeft op 42 jarige leeftijd haar man Hendrik Jacobus van Spanje zien oppakken door de Japanners en heeft hem op 1 keer na in het doorvoerkamp 15e Bat in Bandoeng nooit meer gezien. Hij is overleden aan de ontberingen tijdens de tewerkstelling aan de Birmaspoorlijn op 10 januari 1944. Hij ligt daar begraven op het ereveld te kancanaburi.
Zij heeft als buitenkamper de oorlog overleefd met de kinderen, die tijd was verschrikkelijk zwaar en heeft evenals de bersiap, waar ze de kogels door de ruiten heeft horen en voelen gaan een litteken achtergelaten. En later in 1957 toen het niet langer kon en Soekarno had aangegeven dat iedereen met de Nederlandse Nationaliteit Indonesië moest verlaten wilde ze dat niet. Maar daar alleen blijven was geen optie en is toen in januari 1958 naar Holland vertrokken met mijn oma en moeder.
Ik heb haar gekend tot haar overlijden in 1996. Toen was ze 96 jaar oud. Wat mij bijstaat is haar liefde voor het eten, zij zwaaide de scepter. Zij maakte de lekkerste ketan met boeboek. Ze paste vroeger ook veel op mij. En wat mijn ouders vertelden dat wanneer oma Miet op mij paste, sliep ze vaak op de grond voor mijn slaapkamer deur. Ik heb haar nog veel kunnen vragen, ook over het koken.
Oma Miet woonde bij mijn opa en oma in. Als ik dan op vrijdagmiddag daar kwam na school, dan zag ik beide oma’s koken. Djongkok met de tjobek op de grond en daarin werden de beste boemboes bereid. Mijn ouders en ik aten daar elke vrijdag en zaterdagavond. Ik bleef er zelfs slapen van vrijdag tot en met zondag. Wat een feest was dat. Oma Miet had haar vaste plek links op de 3 zitbank. Daar keek ze naar buiten en speelde ze patience. We speelden ook veel samen. Ze verzorgde mij dan ook en maakte als lunch heerlijke ketan met boeboek ebbie. Geweldig was dat!! Oma maakte dan op zondag haar befaamde Pisang Goreng, en altijd van pisang tandoek die helemaal zwart moest zijn, dan is hij op zijn zoetst.
Na haar overlijden heb ik de kookschriften van haar geërfd, met alles wat ik gezien had in de keuken van mijn oma, wist ik dat ik hier iets moest mee gaan doen. Door de jaren heen heb ik geprobeerd de smaak van mijn overgrootmoeder en oma te evenaren. Nu dat zo is, wil ik iedereen mee laten genieten en beleven van de "Echte Indische Smaak".
Marc Tierolf
Wie is Marc Tierolf?
Ik ben de achterkleinzoon van Oma Miet, 44 jaar oud en heb 2 lieve kinderen, Dewi van 14 en Rene van 18, een lieve vriendin Shelly en ben zeer blij mijn ouders ook nog te hebben.
Door mijn opvoeding wist ik dat ik van moeders kant Indisch was, daar kwam ik niet onderuit. Mijn vader en zijn familie komen van Scheveningen. Mijn Indische kant intrigeerde mij om hier meer in te ontdekken.
Na mijn eerste vakantie naar Indonesië in 1990 ben ik in mijn Indische roots gedoken. Daar hoort de Indische eetcultuur bij. Die werd mij als klein kind al met de boeboer lepel ingegoten.
Ik ben trots dat ik de culinaire erfenis van Oma Miet mag doorgeven! Zo wil ik mensen laten beleven wat de smaak is van de echte Indische keuken, aan de hand van de handgeschreven recepten die Oma Miet ongeveer 100 jaar geleden heeft opgeschreven. De producten waaronder de Ketjap Sedeng werd alleen in West-Java gebruikt, dat is ook de specifieke smaak die mee wordt gegeven in de producten en gerechten.
Ik wil u graag uitnodigen om de Echte Indische Smaak te beleven!
Groeten Marc Tierolf
"Dit is echt de lekkerste ketjap die ik ooit heb geproefd. Heerlijk om mijn vlees mee te marineren! Absolute aanrader!"
Bradley Camelia, Den Haag
"Verslavend lekker!"
Chef Robert Kranenborg
Bedrijfsgegevens
Oma Miet |
T: (06) 54 20 17 70 |
|
Volg ons op: |
Oma Miet © 2024 | Website door internetbureau Refresj